Saulės laikrodis-kalendorius PL

Mierzeja Kurońska – w objęciach żywiołów natury: znajdziesz tu wszelkiego rodzaju wichry, szalone morskie fale i przyjemne promienie słońca. Po wspięciu się na wydmę Parnidis rozpościera się widok na całą, wyjątkową i piękną mierzeję – cudowny kaprys natury. Wzrok obejmuje rozległy zalew, morski bezkres, przytuloną do wydmy wioskę rybacką Nidę o czerwonych dachach oraz biegnące na południe wierzchołki wydm. Na mierzeję zawsze miło powrócić: o różnych porach roku jej piękno lśni za każdym razem inaczej. Jesienne mgły i wydmy zalane setkami odcieni, drzewa ozdobione zimowym szronem, bryły lodu nad morzem – takich wyjątkowych widoków nie ujrzysz nigdzie indziej. Wydmę Parnidis sięgającą 53 m wysokości zdobi zegar słoneczny. Jest to idealne, jedyne miejsce na Litwie odpowiednie na taki zegar. W końcu z wydmy rozpościera się absolutnie matematyczny horyzont: tylko stąd można zobaczyć, jak słońce wstaje z wody i do wody powraca; z zalewu – do morza. Obiekt ten nadaje sens nie tylko upływowi czasu, ale i harmonii żywiołów natury – wiatru, piasku i wody na mierzei. Jest on przyozdobiony znakami runicznymi z kalendarza – łącznikiem kulturalnym krajów bałtyckich. Obok zegara w granicie wyrytych jest osiem imion wiatrów, tak, jak od dawien dawna nazywali je rybacy. Cień, który jest wskazówką zegara, obiegającą swój codzienny okrąg, pada z niesamowitego obelisku, postawionego w centrum. Jest to trójkątny pion w przekroju wyszlifowanego gabra. Jego wysokość 13,8 m dyktują wymiary placu: najkrótszy cień musi sięgać do skraju skali. Wierzchołek obelisku jest ścięty tak, by odpowiadał kierunkowi wskazującemu Gwiazdę Polarną. Stojąc przy obelisku, od razu widzimy przed sobą rysunek przedstawiający cały rok kalendarzowy – odzwierciedlenie stale powtarzających się zjawisk na ojczystym nieboskłonie. I jednocześnie widzimy też czas trwania dowolnego dnia miesiąca, podzielony na godziny. Są to niewielkie stopnie rozłożone w półokręgu, pokryte płytkami granitowymi: po jednym na każdy miesiąc i jeszcze na przesilenia oraz równonoce. Najdłuższy półokrąg należy do czerwca (czas trwania dnia to 17 godz. 18 min.), a najkrótszy do grudnia (dzień trwa tylko 7 godz. 14 min.). Czarne stopnie to godziny nocne. O dwunastej cień pada dokładnie w kierunku północnym. Geometria stopni przypomina warstwy piasku nanoszone przez wiatr na stare wydmy. Oznaczenia miesięcy zostały zaczerpnięte z dawnego kalendarza, tzw. berła Giedymina, zaś oznaczenia równonocy i przesileń pochodzą ze wzorów ludowych. Oznaczenia miesięcy, zaczerpnięte z laski kalendarza księżycowego opisanego przez T. Narbutta i M. Gusiewa. Cykl zaczyna się na kwietniu i kończy na marcu. Upływ czasu na wydmie Parnidis po prostu odczuwa się fizycznie. Widzimy, jak cień obelisku nieubłagalnie przesuwa się przez skalę, a każdy wschód i zachód słońca, czy nawet południe w tym miejscu – to wydarzenie kosmiczne. Dlatego tutaj czujemy się uczestnikami misterium natury. Dzięki wyjątkowym dniom w roku kalendarzowym – przesileniom i równonocom – niczym dawni znachorzy lub wajdelotki, jesteśmy w stanie ustalić astronomiczny początek wiosny, lata, jesieni i zimy. Imitując paleoastronomiczne sposoby pomiaru, możemy to zrobić stając obok obelisku i obserwując, jak słońce wschodzi lub zachodzi w kierunku czterech figur, symbolizujących pory roku. Ciekawe jest też to, że zegar słoneczny pokazuje dokładny czas miejscowy. Tymczasem oficjalny czas na Litwie – to czas Greenwich (GTM) +2 godziny. Cień za każdym razem przypomina wczasowic- zom, że człowiek jest dzieckiem natury, podporządkowanym jej rytmom, dlatego przynajmniej podczas wakacji powinien żyć tak, jak nakazuje słońce. Autorami największego zegara słonecznego na wybrzeżach Bałtyku są: architekt Ričardas Krištopavičius, rzeźbiarz Klaudijus Pūdymas i etnokosmolog Libertas Klimka. Wykonania pomysłu podjęto się 11 marca 1995 r. Niestety huragan Anatol, który przeszedł w 1999 r., roztrzaskał obelisk zegara. Jego odbudowę ukończono w 2011 r. podczas przesilenia letniego. 22 GRUDNIA PRZESILENIE ZIMOWE, WIGILIA BOŻEGO NARODZENIA 22 WRZEŚNIA RÓWNONOC JESIENNA, DZIEŃ ŚW. MATEUSZA, APOSTOŁA 22 CZERWCA PRZESILENIE LETNIE, NOC ŚWIĘTOJAŃSKA, KUPAŁA, ŚW. JAN CHRZCICIEL 21 MARCA RÓWNONOC WIOSENNA, ŚW. IZYDOR ORACZ, PIERWSZA BRUZDA GODZINY